Największy na świecie rubin
Jeden z największych na świecie spineli stanowił własność ca­rycy Katarzyny I. Kamień ten, o ciężarze 415 karatów, sprytna ukoronowana plebejuszka wymusiła na jednym ze swych podda­nych książąt, który został skazany na zesłanie na Sybir. Obecnie lśni w koronie carskiej, eksponowanej w muzeum na Kremlu. Przedtem podobno ów spinel był własnością chińskiego cesarza Kang Si. Jest jeszcze słynny spinel Timur, który cieszy się opinią kamienia zniszczenia i śmierci. Tradycja go wiąże z Tamerlanem i szachem Nadirem. W 1851 roku spinel ten otrzymała królowa Wiktoria w darze od Kompanii Wschodnioindyjskiej; angielscy dżentelmeni zabrali go po prostu ze skarbca w Lahore po okrutnym stłumieniu powstania plemienia Sikhów. Timur, zwany jeszcze inaczej Khiraj-i-alam (Hołd dla Świata) spoczywa obecnie w skarb­cu w Tower. Jeżeli komuś przyniósł ów kamień zniszczenie, to nie obdarowanej nim królowej Wiktorii, a ludziom, którzy dążyli do wyzwolenia spod obcego panowania. Trzeba wyjaśnić różnicę między spinelem zwanym ru­binem a rubinem (korundem). Nazwa spinel pochodzi z grec­kiego spine i oznacza kolec. W Birmie i Indiach uważano spinel za „matkę rubinów” i dość precyzyjnie rozróżniano oba minerały. Marco Polo nazwę krainy Balaszan, leżącej na lewym brzegu Amu-Darii, wyjaśniał tym, że istnieją tu bardzo piękne balasze- -rubiny. Rodzą się one w skałach gór, a mieszkańcy żłobią w gó­rach groty, by znaleźć cenne kamienie.